อารยธรรมโบราณทวีปอเมริกา

ทวีปอเมริกาเป็นที่ตั้งของอารยธรรมโบราณที่หลากหลายและซับซ้อน ซึ่งเกิดขึ้นก่อนการเข้ามาของชาวยุโรปในศตวรรษที่ 15 อารยธรรมเหล่านี้ได้สร้างผลงานด้านวัฒนธรรม วิทยาการ และสถาปัตยกรรมที่ยิ่งใหญ่ซึ่งส่งอิทธิพลต่อโลกจนถึงปัจจุบัน เราจะลำดับประวัติศาสตร์อารยธรรมในทวีปอเมริกาอย่างละเอียด ดังนี้

ยุคก่อนประวัติศาสตร์ (ประมาณ 20,000 ปีก่อนคริสต์ศักราช – 3,000 ปีก่อนคริสต์ศักราช)

การอพยพเข้าสู่ทวีปอเมริกา
ผู้คนกลุ่มแรกเข้าสู่ทวีปอเมริกาผ่านช่องแคบแบริ่ง (Bering Strait) ระหว่างเอเชียและอเมริกาเหนือในช่วงยุคน้ำแข็งครั้งสุดท้าย พวกเขาเป็นนักล่าสัตว์และเก็บของป่า

การตั้งถิ่นฐานและพัฒนาการเกษตร
ประมาณ 7,000 ปีก่อนคริสต์ศักราช มีการปลูกข้าวโพด มันฝรั่ง และถั่วในแถบเมโสอเมริกา (Mesoamerica) และเทือกเขาแอนดีส (Andes) การเกษตรช่วยให้เกิดการตั้งถิ่นฐานถาวรและการพัฒนาชุมชน

ยุคอารยธรรมเมโสอเมริกาและแอนดีส (3,000 ปีก่อนคริสต์ศักราช – คริสต์ศตวรรษที่ 15)

อารยธรรมเมโสอเมริกา

• ออลเมก (Olmec)
  (ประมาณ 1,200–400 ปีก่อนคริสต์ศักราช)
  อารยธรรมแรกในเมโสอเมริกา มีศิลปะเด่นคือศีรษะหินขนาดใหญ่ (Colossal Heads) และระบบปฏิทินพื้นฐานที่ส่งต่อสู่อารยธรรมอื่น
• มายา (Maya)
  (ประมาณ 2000 ปีก่อนคริสต์ศักราช – คริสต์ศตวรรษที่ 16)
  พัฒนาความรู้ด้านดาราศาสตร์ คณิตศาสตร์ และระบบเขียนแบบภาพสัญลักษณ์ (Hieroglyphics) สร้างเมืองสำคัญ เช่น ทิกัล (Tikal) และปาเลงเก (Palenque)
• แอซเท็ก (Aztec)
  (คริสต์ศตวรรษที่ 14–16)
  มีศูนย์กลางที่เมืองเตนอชตีตลัน (Tenochtitlan) บริเวณที่เป็นกรุงเม็กซิโกซิตี้ในปัจจุบัน แอซเท็กมีระบบการปกครองที่เข้มแข็งและพิธีกรรมบูชายัญเทพเจ้าอย่างแพร่หลาย

อารยธรรมแอนดีส

• ชาวโคลัมเบียยุคแรก
  การตั้งถิ่นฐานในเทือกเขาแอนดีสเริ่มจากการเกษตรและเลี้ยงสัตว์ เช่น ลามะและอัลปากา
• ชาวชาวิน (Chavin)
  (ประมาณ 900–200 ปีก่อนคริสต์ศักราช)
  มีศิลปะที่เกี่ยวข้องกับสัตว์ เช่น แมวป่า งู และนกอินทรี
• อินคา (Inca)
  (คริสต์ศตวรรษที่ 15–16)
  อาณาจักรที่ใหญ่ที่สุดในแอนดีส มีศูนย์กลางที่เมืองคุสโก (Cusco) และมาชูปิกชู (Machu Picchu) โดดเด่นด้านระบบการบริหารและถนนภูเขาที่ยาวที่สุดในโลกยุคโบราณ

ยุคการล่าอาณานิคม (คริสต์ศตวรรษที่ 15–19)

การมาถึงของชาวยุโรป
คริสโตเฟอร์ โคลัมบัส (Christopher Columbus) เดินทางถึงอเมริกาในปี ค.ศ. 1492 การสำรวจของชาวสเปนและโปรตุเกสนำไปสู่การพิชิตอารยธรรมแอซเท็กและอินคา

การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและเศรษฐกิจ
ชาวพื้นเมืองจำนวนมากเสียชีวิตจากสงคราม การบังคับใช้แรงงาน และโรคระบาดที่มาจากยุโรป ระบบเหมืองแร่และไร่เกษตรกรรม (Haciendas) ถูกนำมาใช้ในดินแดนอาณานิคม

การสิ้นสุดของอารยธรรมโบราณในทวีปอเมริกา

1. สงครามและการรุกราน – ชาวสเปน เช่น เอร์นาน กอร์เตส (Hernán Cortés) และฟรานซิสโก ปิซาร์โร (Francisco Pizarro) นำกองทัพเข้าพิชิตอารยธรรมแอซเท็กและอินคา
2. โรคระบาด – โรคฝีดาษและโรคอื่น ๆ ที่ชาวยุโรปนำมา แพร่ระบาดและคร่าชีวิตชนพื้นเมืองจำนวนมาก
3. การล่มสลายภายใน – ปัญหาทางการเมือง สงครามกลางเมือง และทรัพยากรที่ลดลง ทำให้อารยธรรมบางแห่ง เช่น มายา เสื่อมถอยก่อนยุคอาณานิคม
4. การกดขี่และเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรม – ชาวยุโรปบังคับใช้ศาสนาคริสต์ และระบบเศรษฐกิจใหม่ ทำให้วัฒนธรรมดั้งเดิมค่อย ๆ สูญหาย

แม้ว่าอารยธรรมเหล่านี้จะล่มสลายไป แต่อิทธิพลทางวัฒนธรรมและประเพณียังคงหลงเหลือในชนพื้นเมืองอเมริกันจนถึงปัจจุบัน